Z okazji 70. rocznicy bitwy pod Monte Cassino, Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu wydał kolejną, ciekawą publikację. Tym razem jest to zbiór przemówień i homilii Jan Pawła II zatytułowany Wyzwaniami dla Polski i Europy. Refleksje o bitwie pod Monte Cassino. Montecassiniana papieskie zebrał oraz opracował ks. Andrzej Dobrzyński.
„Święty Jan Paweł II nie tylko był opatrznościowym przewodnikiem prowadzącym wyznawców Chrystusa do ojczyzny wiecznej – czytamy we wstępie – lecz także ukazywał, jak ważną rolę odgrywa miłość i służba ojczyźnie ziemskiej. Jako pasterz Kościoła powszechnego uczył szacunku do każdego człowieka i odważnie upominał się o prawa narodów do niepodległości i kształtowania swojej kultury. Jego profetyczne przesłanie dotyczące budowania pokoju w świecie opartego na chrześcijańskich wartościach moralnych oraz na niezbywalnych prawach człowieka i prawach narodów dojrzewało na glebie dramatycznej historii Polski, zwłaszcza w XX wieku, której był on naocznym świadkiem.
Walka o Monte Cassino była jedną z decydujących bitew, przesądzających o pokonaniu nazistowskich Niemiec. Starożytne opactwo benedyktyńskie, zamienione przez hitlerowców w twierdzę obronną, zostało zdobyte 18 maja 1944 roku przez żołnierzy II Korpusu generała Władysława Andersa. Zwycięstwo to stanowi chwałę oręża polskiego i jest symbolem przypominającym o cenie, jaką trzeba było ponieść za wolność Ojczyzny.
(…) Większość żołnierzy II Korpusu przeszła przez sowieckie łagry i drogą przez Bliski Wschód i Włochy szli do Ojczyzny. Walcząc razem z wojskami alianckimi, nieśli wyzwolenie od okupanta narodowi włoskiemu. Niestety na skutek imperializmu ZSRR i politycznej zdrady mocarstw zachodnich Polska na długie dziesięciolecia dostała się pod dominację Sowietów. Żołnierze nie mogli wrócić do kraju, musieli pozostać na obczyźnie. Nieliczni, którzy powrócili, byli często prześladowani przez komunistyczny reżim. Jaki był więc sens walki polskich żołnierzy «za wolność naszą i waszą»? Jakie znaczenie miała ofiara ich życia? Czy po 70 latach bohaterstwo polskich żołnierzy spod Monte Cassino jest wciąż aktualne i zdolne poruszyć umysły i serca ludzi?
Odpowiedzi na te pytania można znaleźć w przemówieniach, które Jan Paweł II wygłosił w czasie swego pontyfikatu przy okazji obchodów rocznicowych, począwszy od uroczystości 35. rocznicy w 1979 roku, w której wziął udział, sprawując Mszę św. przy ołtarzu polowym na Monte Cassino. Wygłaszał je przy okazji kolejnych rocznic, co pięć lat, aż do obchodów 60. rocznicy w 2004 roku. (…) Przemawiając przy tych okazjach, Jan Paweł II nie oceniał bitwy z punktu widzenia strategii militarnych, lecz ukazywał znaczenie odniesionego zwycięstwa w świetle chrześcijańskiej wiary. Przypominał, że historia nie jest tylko «wielkim poligonem wydarzeń», lecz stanowi «otwartą księgę nauki», z której trzeba wyciągać wnioski na przyszłość. Podkreślał duchową i moralną wymowę walki o Monte Cassino. Jako świadek wiary i rzecznik ładu moralnego zwracał uwagę na potrzebę refleksji, która przemienia się w modlitwę za tych, którzy polegli, i w poczucie wdzięczności za odwagę polskich żołnierzy, ale także refleksja ta winna prowadzić do kierowania wysiłków ku zabezpieczeniu pokoju między narodami.
(…) Można mieć nadzieję, że ten niewielki zbiór tekstów papieskich przyczyni się do pogłębienia refleksji nad znaczeniem i moralną wymową bitwy o Monte Cassino. Będzie także świadectwem miłości Jana Pawła II do Polski i jego wdzięcznej pamięci o wszystkich, którzy walczyli o jej niepodległość i oddali za nią swoje życie.” (Ze wstępu do publikacji)