Dnia 30 stycznia br., w parafii św. Józefa przy Via Nomentana w Rzymie, rozpoczął się cykl spotkań na temat: „Jan Paweł II a konflikty XX wieku: aktualność papieskiego przesłania”. Organizatorem spotkań, obok wspomnianej parafii, jest Stowarzyszenie „Alexandra”. Na wstępie adwokat Emanuele Giudice podkreślił, że celem inicjatywy jest przypomnienie, iż prawdziwy i trwały pokój między narodami jest owocem sprawiedliwości i poszanowania praw narodów i ich kultury. W spotkaniu wzięło udział dwóch włoskich teologów: prof. Alidino Cazzago, karmelita, wykładowca na Uniwersytecie Katolickim „Sacro Cuore” w Mediolanie i w Bresci, znawca teologii prawosławnej i autor wielu cennych publikacji dotyczących pontyfikatu Jana Pawła II oraz ks. prof. Stafano Caprio, wykładowca w Papieskim Instytucie Wschodnim, specjalista w tematyce historii i kultury chrześcijaństwa w Rosji. Spotkanie prowadziła ukraińska dziennikarka Nataliya Kudryk.
Profesor Cazzago mówił na temat „narodu i ojczyzny w myśli Jana Pawła II”. Zauważył, że wyjaśnienie znaczenia tych dwóch pojęć w tym kontekście łączy się z historią i kulturą Polski oraz z biografią Karola Wojtyły. Jego doświadczenia osobiste odgrywają kluczową rolę w rozumieniu tego, czym jest naród i ojczyzna. Służą one wyjaśnianiu decydującej roli kultury w formowaniu się suwerenności politycznej konkretnego narodu. Mówca przypomniał przemówienia św. Jana Pawła II wygłoszone w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku (1979 i 1995), w siedzibie UNESCO w Paryżu (1980) oraz listy apostolskie napisane z okazji 50.rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej (1989) i następnie opublikowanie listu apostolskiego z okazji tej samej rocznicy jej zakończenia (1995). Jego nauczanie o roli narodu i ojczyzny posiadało uniwersalne znaczenie. Papież wielokrotnie w okresie pontyfikatu zwracał uwagę na potrzebę wypracowania karty praw narodów i kierowania się nią w relacjach między państwami. Przestrzegał przed niebezpieczeństwem fałszywie pojętego nacjonalizmu, podkreślając twórczą rolę patriotyzmu, oraz przestrzegał przed niebezpieczeństwami kosmopolityzmu czy globalizmu, w których uwidaczniają się tendencje do bagatelizowania praw narodów, ich podmiotowości, tożsamości, czy wręcz łamania ich w imię neokolonializmu kulturowego, politycznego czy gospodarczego.
Profesor Caprio mówił na temat „korzeni duchowych Europy według Jana Pawła II”. Ukazał to, w jaki sposób pojęcie „ojczyzny” łączy się z pojęciem „Europy”. Europa kultury łączy się historycznie z Europą rozwoju gospodarczego, ale Jan Paweł II dostrzegał niebezpieczeństwo ich rozłączenia. Mówca nawiązał do encykliki „Slavorum Apostoli” (1985), w której papież wskazał na duchowe dziedzictwo Europy, identyfikując je głównie z chrześcijaństwem wschodnim i zachodnim, niosącym ze sobą nurty kultury greckiej i rzymskiej. Dziedzictwo to, nie bez przeszkód i trudności, stało się fundamentem jedności Europy jako jednego organizmu kulturalno-politycznego i religijnego. Caprio wspomniał swoje doświadczenie kilkuletniego pobytu w Rosji, począwszy od 1985 r. i trudności w odbudowaniu relacji między Kościołem katolickim i prawosławnym. Jedną z nich było identyfikowanie wyznania chrześcijańskiego z polityką narodową, np. Polski czy Rosji. Inną trudnością było zbyt wąskie rozumienie kultury i tożsamości narodowej czy tożsamości religijnej. Od sposobu podejścia do tych trudności i ich rozwiązania zależy w dużej mierze rozumienie pojęcia „suwerenności” konkretnego narodu i państwa. Jeszcze inną trudnością jest rozumienie podstawowych wartości etycznych, od których także zależy rozumienie, czym jest suwerenność. Rozpowszechniający się indywidualizm, relatywizm czy prąd „cancel culture” również utrudniają właściwe rozumienie, czym są duchowe korzenie jedności Europy. Mówca zaznaczył, że aktualna sytuacja jest bardzo skomplikowana także przez konflikty w łonie prawosławia. Tym niemniej zawsze warto podtrzymywać możliwość dialogu w imię jedności i pokoju w Europie.
Drugie spotkanie z tego cyklu odbędzie się 6 marca o godz. 19.30 w pomieszczeniach parafii św. Józefa przy Via Nomentana w Rzymie. Ks. dr Augustyn Babiak, teolog i kapłan katolicki rytu bizantyjskiego, będzie mówił na temat ludobójstwa spowodowanego Wielkim Głodem i rozwoju narodowej świadomości ukraińskiej, a ks. dr hab. Andrzej Dobrzyński na temat nauczania Jana Pawła II dotyczącego totarytaryzmów XX wieku
Andrzej Dobrzyński