Człowiek i kultura
„Jan Paweł II i jego nauczaniu na temat kultury” – było tematem sesji naukowej, która odbyła się 13 lutego w siedzibie UNESCO w Paryżu. Przybyło na nią ok. 500 osób, wśród nich ponad 40 ambasadorów akredytowanych przy organizacji oraz kilku biskupów francuskich z kard. André Vingt-Trois, arcybiskupem Paryża. Sesję zorganizowali: rzymska Fundacja Jana Pawła II – Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu oraz Misja Obserwatora Stolicy Apostolskiej przy UNESCO.Uczestników sesji przywitali ks. prałat Francesco Follo, obserwator Stolicy Apostolskiej przy UNESCO, kard. Stanisław Ryłko, przewodniczący Fundacji Jana Pawła II oraz Hans d’Orville, wicedyrektor UNESCO. Sesję poprowadził prof. Krzysztof Zanussi, który na początku wspomniał o swoich spotkaniach z Janem Pawłem II.
Pierwszy wykład na temat aktualności nauczania Jana Pawła II o kulturze, począwszy od pamiętnego przemówienia wygłoszonego w UNESCO 2 czerwca 1980 r. do chwili obecnej, przedstawił ks. Follo. Zwrócił uwagę, że Jan Paweł II był wrażliwy na fenomen wielokulturowości, która stanowi oblicze współczesnego świata i na humanistyczny wymiar kultury, która winna służyć pełnemu rozwojowi człowieka.
Prof. Fabrice Hadjadj, francuski filozof, dyrektor Instytutu Europejskiego Studiów Antropologicznych Philantropos we Fryburgu Szwajcarskim, mówił na temat „znaczenia i roli wartości ewangelicznych w dzisiejszej kulturze”, podkreślając, że kryzys współczesnej kultury polega w dużej mierze na tym, że rewolucja przemysłowa i technologiczna sprawiły, że kultura stała się siłą skierowaną przeciwko naturze, redukującą naturę do biologii i jej determinizmu. „Prawda o wcielenia Syna Bożego, którą przynosi Ewangelia, ukazuje wartość natury, może być drogą odnowy kultury i odrodzenia humanizmu” – stwierdził francuski filozof.
Prof. Thomas Hong-Soon Han, profesor ekonomii z Uniwersytetu Hankuk w Seulu, w Korei Południowej, wygłosił referat na temat „relacji pomiędzy ekonomią a integralnym rozwojem osoby ludzkiej”. Podkreślił, że wychodząc od personalistycznej zasady, że ekonomia ma służyć człowiekowi, a nie odwrotnie, widać wyraźnie, że integralny rozwój człowieka i narodów wymaga reformy systemu gospodarczego opartej na międzynarodowej solidarności, która biorąc pod uwagę wymogi etyczne, wskazuje na warunki zdrowej ekonomii poprzez wzmocnienie ludzkiego kapitału.
Temat „młodzieży w labiryncie współczesnej kultury” podjęła prof. Rossana Reguillo Cruz z Uniwersytetu Jezuickiego w Gudalajarze w Meksyku. Stwierdziła, że młodzież dzisiejsza nie stanowi jednolitej grupy, lecz bardzo zróżnicowaną społeczność, którą można podzielić na kilka grup w zależności o ich dostosowania do wymogów wolnego rynku, standardów społecznych, czy form kontestacji i alienacji. Prelegentka podkreśliła, że młodych ludzi łączy nieufność do instytucji, na przykład państwa czy Kościoła. By zmienić ten stan rzeczy, trzeba dobrze poznać procesy kulturowe i socjologiczne, które dotykają współczesną młodzież.
Prof. Zdzisław Kijas OFM Conv., teolog z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, mówił o potrzebie wymiaru transcendencji w procesie wychowania. W oparciu o sam intelekt nie jesteśmy w stanie ukształtować człowieka gotowego do poświęceń, szlachetnych zachowań czy heroizmu. Istotne jest – wskazał prelegent – by w życiu człowieka, a zwłaszcza w procesie wychowania, było miejsce dla Boga. Trzeba, by człowiek „pozwolił” Bogu być Bogiem, a wtedy odnajdzie także samego siebie, wtedy dostrzega też lepiej, na czym polega różnica: pomiędzy „bardziej być” a „więcej mieć”.
Geneviève Médevielle, profesor teologii moralnej z Instytutu Katolickiego w Paryżu, podjęła temat „godności kobiety w nauczaniu Jana Pawła II”. Prelegentka skupiła uwagę na nauczaniu papieskim dotyczącym „geniuszu kobiety”, wyrażającym się w służbie ludzkiej miłości. Podkreśliła, że przekaz i rozwój tego nauczania, zakorzenionego w Objawieniu, jest szczególnie istotny we współczesnej kulturze, zwłaszcza ze względu na prawa kobiety i jej godność, które są rozumiane dość często w sposób jednostronny.
Podsumowując obrady kard. André Vingt-Trois nawiązał do przemówienia Jana Pawła II w UNESCO i do wygłoszonych wykładów. Sformułował dwa pytania, na które sesja – według niego – starała się odpowiedzieć: Czy współczesna kultura, odznaczająca się osiągnięciami technicznymi, rzeczywiście chroni wizję człowieka jako istoty wyjątkowej w świecie? Dlaczego autonomia spraw doczesnych pociąga za sobą sekularyzację humanizmu, który wyklucza istnienie i miłość Boga z życia człowieka? Zauważył, że wobec kryzysu kulturowego, którego doświadczamy, istotnym zadaniem chrześcijan dzisiaj jest dawanie świadectwa o integralnej wizji człowieka, jaką przynosi Chrystus.
„Sesja, która odbyła się w Środę Popielcową, stanowiła swoistą duchową ucztę nie tylko dla katolików, lecz ludzi różnych światopoglądów i reprezentujących także odmienne kultury. Jan Paweł II widział sens prowadzenia debaty na ważne tematy dotyczące człowieka na współczesnych Areopagach, do których niewątpliwie należy UNESCO. Można mieć nadzieję, że sesja ta była dobrą okazją, by spojrzeć na problemy dzisiejszej kultury z perspektywy Ewangelii, którą cechuje miłość i troską o człowieka, czego uczył nas Jan Paweł II” – podsumował obrady ks. Andrzej Dobrzyński, dyrektor Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu działającego w ramach rzymskiej Fundacji Jana Pawła II.