W dniach 14–18 września 2019 roku w Lublinie w jesiennej aurze odbyła się XLI Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie. Po raz szósty w Polsce, a drugi w tym historycznym mieście spotkali się uczestnicy MAB-u – tym razem w pełnym składzie dwudziestu pięciu instytucji z dziewięciu krajów rozsianych po czterech kontynentach.
Był to coroczny zjazd organizacji opiekujących się polskim dziedzictwem narodowym z różnych zakątkach świata, kładących szczególny akcent na kwestie emigracji niepodległościowej. Do roku 1990 sesje odbywały się poza granicami Polski, natomiast po odzyskaniu pełnej suwerenności statut dopuścił możliwość obrad na terenie Ojczyzny. W tym roku głównym organizatorem MAB-u było Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii – najstarsze polskie archiwum na terenie Wielkiej Brytanii, przy współudziale Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie, Polskiego Instytutu Naukowego w Kanadzie i Biblioteki im. Wandy Stachiewicz w Montrealu oraz niezrzeszonego partnera polskiego: Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
14 września nastąpiło uroczyste otwarcie konferencji przez księdza prałata Stefana Wylężka – rektora Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii. Licznie zebrani mieli okazję wysłuchać przemówień zaproszonych gości. Przy akompaniamencie muzyki zespołu Lubelska Baszta odbył się bankiet w gościnnych progach Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Niedzielne obrady rozpoczęły się w zamkniętym gronie zrzeszonych uczestników Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów, Bibliotek Polskich na Zachodzie. Późnym popołudniem na zaproszenie pani dyrektor Anny Fic-Lazor zwiedzaliśmy Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Następnie w kaplicy pałacu odbyła się msza święta pod przewodnictwem rektora KUL ks. prof. Antoniego Dębińskiego. Wieczorny czas spędziliśmy na rozmowach przy ognisku w malowniczym parku.
Poniedziałek rozpoczęliśmy od otwarcia wystawy „Polonica emigracyjne. Ze zbiorów instytucji członkowskich Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie”, którą przygotował pan Paweł Zielony z IPN-u przy współpracy członków MAB-u. Następnie zgromadzeni mieli okazję wysłuchać referatów na temat 100-lecie odzyskania niepodległości w świetle zbiorów i działalności organizacji zrzeszonych w MAB. W przerwie obrad zwiedzaliśmy muzeum na Zamku Lubelskim oraz spacerowaliśmy z przewodnikiem po Starym Mieście. Wieczór upłynął w miłej atmosferze podczas wernisażu wystawy „W drodze do niepodległości. Kanadyjski przystanek, obóz Kościuszko w Niagara-on-the-Lake 1917–1919”, na który zaprosili: Fundacja Kultury i Biznesu z Łodzi oraz Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, Okręg 2 w Nowym Jorku.
Ostatni dzień obrad rozpoczął się od sesji zamkniętej organizacji zrzeszonych w MAB, następnie wysłuchaliśmy drugiej tury referatów. Kolejnym punktem poznawania Lublina było przyjęcie zaproszenia dyrektora Państwowego Muzeum na Majdanku doktora Tomasza Kranza do zwiedzania placówki.
Obrady XLI Stałej Konferencji MAB zostały uroczyście zakończone podczas mszy świętej w kościele akademickim KUL. Następnie zebrani udali się na kolację zorganizowaną przez Instytut Pamięci Narodowej. W trakcie wysłuchaliśmy koncertu pieśni patriotycznych w nowoczesnej aranżacji zespołu Młoda Filharmonia.
Wszyscy pożegnali się z obietnicą spotkania w następnym roku na zaproszenie pani dyrektor Biblioteki Polskiej im. Ignacego Domeyki w Buenos Aires – Marty Bryszewskiej. Rozmowy o przyszłości i wspólnych tematach będą prowadzone po raz pierwszy na terenie Ameryki Południowej.
J.S.
Fot. Ośrodek Pontyfikatu JPII