Dnia 15 października br. na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie odbyła się sesja naukowa „Z tej śmierci narodziło się dobro – 40. rocznica zabójstwa ks. Jerzego Popiełuszki”. Sesje otworzyli ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej Adam Kwiatkowski oraz dr Andrzej Sznajder, dyrektor oddziału IPN w Katowicach.
Historyk, dr Jakub Gołębiewski, podjął temat „działania służb specjalnych przeciw ks. Popiełuszce”. Zauważył m.in., że morderstwo ks. Jerzego zbiegło się w czasie ze zmianami na szczycie władzy w ZSRR (J. Andropow / K. Czernienko). Również wśród komunistycznej władzach w Polsce panowały napięcia. Do przejęcia władzy dążył generał milicji Mirosław Milewski. Liczono, że zabójstwo ks. Popiełuszki wywoła zamieszki społeczne, których pacyfikacja doprowadzi do przejęcia władzy przez nurt radykalny i jeszcze ściślej podległy władzom moskiewskim. Kontekst ten nie zmienia jednak faktu, ale wyjaśnia, że morderstwo dokonano za zezwoleniem wysokich władz państwowych i partyjnych, by zastraszyć społeczeństwo i zwiększyć terror.
„Śmierć w roku orwellowskim 1984. Zwycięstwo ks. Jerzego” – to tytuł referatu dr Andrzeja Grajewskiego z tygodnika katolickiego „Gość Niedzielny”. „Kiedy zatarł się polityczny i społeczny kontekst tamtych wydarzeń, bardziej widoczny staje się ich wymiar metafizyczny – starcia ewangelicznego dobra ze złem”, podkreślił autor. Między antyutopijną powieścią „Rok 1984” Orwella a rzeczywistością PRL-u były liczne analogie, ale jedna istotna różnica. W Polsce tamtych lat ważnym komponentem była wiara i Kościół, które dodawały sens walce z totalitarnym systemem. Właśnie w kazaniach ks. Popiełuszki ludzie odnajdywali sens słów i źródła wartości, których broniono. Męczeńska śmierć ks. Jerzego przyczyniła się do tego, że „wydarzenia w Polsce potoczyły się inaczej niż powieść Orwella”, gdyż system totalitarny się rozpadł.
Wątek moralnego zwycięstwa ks. Popiełuszki podjęła dr Ewa Czaczkowska: „By pozostać człowiekiem duchowo wolnym, należy żyć w wolności. Przesłanie ks. Popiełuszki dla ludzi i dla świata”. O aktualności tego przesłania świadczy m.in. rozpowszechniony na cały świat kult i liczne nawrócenia związane z oddziaływaniem świadectwa jego życia. Prelegentka podkreśliła, że przykład ks. Jerzego ukazuje proroczy sens dewizy św. Pawła: „Zło dobrem zwyciężaj”. Jego kazania wyrażają żywotny związek prawdy i wolności oraz uczą, jak te dwie kluczowe wartości realizować w życiu indywidualnym i społecznym, kiedy prawa człowieka są łamane jawnie lub w sposób zakamuflowany.
Konferencja została zorganizowana przez Oddział IPN w Katowicach, Redakcję „Gościa Niedzielnego” oraz Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu (Watykańska Fundacja Jana Pawła II).
Andrzej Dobrzyński