40. rocznica zamachu na Jana Pawła II stanowi okazję, by przypomnieć to wydarzenie, przez które świat wstrzymał „oddech”, oczekując informacji o stanie zdrowia papieża, i skupił się – bez względu na wyznawaną religię – wokół jego osoby. Pontyfikat papieża Polaka mógł skończyć się w tamtym czasie, po 2,5 roku, ale Bóg chciał inaczej… Jan Paweł II był w Bożych rękach. Właśnie ta wiara decydowała o tym, że tuż po ugodzeniu kulami zamachowca, w drodze do kliniki, papież – jak sam wyznał – „miał poczucie, że przeżyje”, „cierpiał, ale miał taką ufność”. Był to moment, w którym potwierdziło się, że motto jego pontyfikatu: „nie lękajcie się, otwórzcie drzwi Chrystusowi”, nie było sloganem, ale głębokim przekonaniem płynącym z wiary.
Świadectwem tego są przede wszystkim opisy zawarte w trzech publikacjach. Głównym świadkiem jest osoba papieskiego sekretarza, ks. Stanisława Dziwisza, ale też teksty te zawierają wypowiedzi Jana Pawła II oraz lekarzy.
W ciągu 1981 r. powstawała książka-wywiad Jana Pawła II z francuskim pisarzem André Frossardem, pod tytułem „Nie lękajcie się!”. Ukazała się ona jesienią następnego roku. Rozdział „Zamach” zawiera opis wydarzenia w narracji pielgrzymów i ks. Dziwisza oraz lekarzy ratujących życie Ojca Świętego w szpitalu. Pisarz bardzo dyskretnie kieruje wypowiedziami świadków, oddając dramaturgię zdarzenia. Opis Frossarda zachowuje szczególne znaczenie, ponieważ powstał najwcześniej, w pierwszych miesiącach po zamachu na podstawie wywiadów ze świadkami.
W latach 90. ubiegłego wieku filozofowie ks. Józef Tischner i Krzysztof Michalski prowadzili rozmowy z Janem Pawłem II. Jedna z konwersacji przy udziale także ks. Stanisława Dziwisza dotyczyła zamachu 13 maja 1981 r. Zapis tej rozmowy posiada duże znaczenie ze względu na wypowiedzi papieża i jego odniesienie się do spotkań z Ali Agcą, z jego matką i rodziną, jak również do tajemnicy fatimskiej. Trzeba jedna podkreślić, że tekst ten został opublikowany kilka lat później w książce „Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci” w 2005 r.
Przy okazji 20. rocznicy zamachu i nadania bp. Stanisławowi Dziwiszowi doktoratu honoris causa na KUL w Lublinie (13 maja 2001 r.), laureat wygłosił przemówienie, w którym opowiedział ponownie ze szczegółami o dramatycznym wydarzeniu sprzed lat. Zostało ono opublikowane w okolicznościowej, niewielkiej książce.
Te trzy publikacje składają się w jedną całość. Ważnym jest, by pamiętać o chronologii ich powstawania. Pierwsza z nich jest relacją dziennikarską, w następnych dwóch pojawia się, oprócz przytoczonych faktów i wspomnień, również refleksja o historycznym i teologicznym znaczeniu zamachu na życie Jana Pawła II.
Ks. Andrzej Dobrzyński
Fot. Servizio Fotografico Romano